Standardy ochrony małoletnich w szkołach i placówkach

15 lutego 2024 r. wchodzą w życie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1606) zmieniające ustawę z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym, której tytuł na mocy tychże zmian otrzymuje brzmienie „O przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich” (t.j.  Dz. U. z 2023 r. poz. 1304 z późn. zm.).

Do zmienianej ustawy dodano rozdział 4b – Standardy ochrony małoletnich, których obowiązek wprowadzenia ma:

1. każdy organ zarządzający jednostką systemu oświaty, o której mowa w art. 2 pkt 1–8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900
   z późn. zm.) oraz inną placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, resocjalizacyjną, religijną, artystyczną, medyczną, rekreacyjną, sportową lub związaną z rozwijaniem zainteresowań, do której uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni;
2. organizator działalności oświatowej, opiekuńczej, wychowawczej, resocjalizacyjnej, religijnej, artystycznej, medycznej, rekreacyjnej, sportowej lub związanej
   z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich.

Zgodnie z art. 22c zmienianej ustawy w standardach, w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju placówki lub działalności, określa się w szczególności:

1. zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
2. zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
3. procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”;
4. zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
5. zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności;
6. zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania;
7. osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
8. sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

W standardach wprowadzanych w placówce lub miejscu prowadzonej działalności, o których mowa w art. 22b zmienianej ustawy, należy określić także:

1. wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone;
2. zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;
3. procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet
   oraz utrwalonymi w innej formie;
4. zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.

Wprowadzając standardy ochrony małoletnich, podmioty zobligowane są do:

1. uwzględnienia sytuacji dzieci niepełnosprawnych i ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi;
2. sporządzenia ich w sposób mający na względzie konieczność ich zrozumienia przez osoby małoletnie;
3. co najmniej raz na dwa lata dokonania ich oceny w celu zapewnienia dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami,
4. pisemnego udokumentowania przeprowadzonej oceny standardów i sporządzenia wniosków z oceny;
5. udostępnienia standardów na swojej stronie internetowej oraz wywieszenia w widocznym miejscu w swoim lokalu, w wersji zupełnej oraz skróconej, przeznaczonej dla małoletnich (zawierającej informacje istotne dla małoletnich).

Podmioty zobowiązane do wprowadzenia standardów mają 6 miesięcy na ich wdrożenie, czyli do dnia 15 sierpnia 2024 r. Za wdrożenie standardów ochrony małoletnich w szkołach i placówkach odpowiada dyrektor. Od 15 lutego 2024 r. na dyrektorze szkoły będą ciążyły także obowiązki dotyczące weryfikacji osób zatrudnionych  lub dopuszczonych do pracy z dziećmi.

Podmiotem uprawnionym do kontroli wykonywania obowiązków, o których mowa powyżej, w zakresie swojej właściwości rzeczowej i miejscowej jest organ prowadzący jednostkę systemu oświaty, o której mowa w art. 2 pkt 1-8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe lub organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad taką jednostką oraz organ zarządzający lub nadzorujący inną jednostkę lub prowadzenie działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.