24 października br. odbyła się pierwsza lekcja on-line III edycji projektu edukacyjnego pt. Przez historię z „Niezwyciężonymi”.
Dr hab. Karol Sacewicz, Naczelnik Delegatury IPN w Olsztynie, omówił okoliczności, w jakich doszło do obrad konferencji jałtańskiej. Zwrócił przede wszystkim uwagę na co raz większą rolę Związku Sowieckiego wśród wielkich mocarstw. Wzrost znaczenia Kraju Rad nie wynikał tylko z sukcesów Armii Czerwonej, ale był też następstwem skutecznej pracy wywiadu sowieckiego i trudności wewnętrznych aliantów zachodnich. Zmieniająca się sytuacja geopolityczna negatywnie wpływała na sprawę polską. U boku aliantów zachodnich walczyły znaczne oddziały polskie, ale Polacy przez władze Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych coraz częściej traktowani byli przedmiotowo. Dało się to zauważyć także podczas obrad w Jałcie na Krymie mających miejsce od 4 do 11 lutego 1945 roku. Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Związek Sowiecki potwierdziły tam utratę przez Polskę tzw. Kresów Wschodnich na rzecz Kraju Rad. Rekompensatą za te tereny miały być wschodnie obszary Niemiec. Decyzją mocarstw powstać miał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, którego podstawę stanowił funkcjonujący w Warszawie, prosowiecki Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej. Józef Stalin zgodził się na pozory demokracji w Polsce, a zachodni alianci przyjęli te, jak się okazało w przyszłości, czcze zapewnienia z zadowoleniem.
Bartłomiej Zaremba z olsztyńskiej Delegatury IPN opowiedział o epilogu III Rzeszy Niemieckiej. Przedstawił działania na froncie zachodnim (z udziałem 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka), a także walki na froncie wschodnim, w tym operację berlińską i zmagania na wzgórzach Seelow. Niemcy stawiali zacięty opór, nie mógł on jednak trwać już dłużej z uwagi na przytłaczającą przewagę aliantów w ludziach i sprzęcie. Ostatecznie Armia Czerwona 2 maja 1945 r. zdobyła Berlin, a wojska amerykańskie i angielskie opanowały znaczne obszary zachodnich Niemiec.
Już wcześniej alianci uzgodnili, że kapitulacja Niemiec musi być bezwarunkowa. W toku walk toczyły się pertraktacje pomiędzy przedstawicielami sił zbrojnych III Rzeszy a ich alianckimi odpowiednikami. Ich efektem było poddanie się części oddziałów Wermachtu. Pierwszą generalną kapitulację wobec aliantów zachodnich podpisały niemieckie władze wojskowe 7 maja 1945 r. Kierownictwo sowieckie zażądało jednak powtórzenia aktu kapitulacji w szerszej formule. Wieczorem następnego dnia w Berlinie doszło więc do podpisania przez niemieckie dowództwo kolejnego aktu kapitulacji. Tym samym zakończyła się II wojna światowa w Europie.