22 marca 2022 r. odbyło się kolejne spotkanie on-line z cyklu Przez historię z „Niezwyciężonymi”. Podobnie jak podczas poprzedniej lekcji, pracownicy olsztyńskiej Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej skupili się na najważniejszych wydarzeniach z okresu II Rzeczpospolitej.
Wprowadzenia do tematyki spotkania dokonał Dawid Zagził z Biura Edukacji Narodowej Delegatury IPN w Olsztynie. Po prezentacji animacji „Niezwyciężeni. Czas próby” głos zabrał Krzysztof Kierski z Biura Badań Historycznych Delegatury IPN w Olsztynie. W swoim wykładzie „Plebiscyt na Warmii i Mazurach 1920 r.” w przystępny sposób przedstawił przyczyny i okoliczności przeprowadzenia plebiscytu mającego zadecydować o przynależności państwowej południowej części Prus Wschodnich, zamieszkałych w dużej mierze przez ludność polskojęzyczną – Warmiaków i Mazurów. Krzysztof Kierski zwrócił przy tym uwagę na dysproporcję pomiędzy polskimi i niemieckimi środkami, jakie obie strony mogły zaangażować w akcję plebiscytową. Ta nierówność, jak też brak pogłębionej świadomości politycznej ludności polskojęzycznej oraz zbliżanie się wojsk radzieckich do Warszawy, zadecydowały o przegranej.
Inaczej sytuacja wyglądała w przypadku plebiscytu na Górnym Śląsku. Na te odmienności w swoim wystąpieniu „Powstania Śląskie 1919-1921” zwrócił uwagę Dawid Zagził. Uświadomienie ludności polskiej na Górnym Śląsku było znacznie głębsze niż na Warmii i Mazurach. Ślązacy zasadniczo byli katolikami, świadomi przy tym swojej roli w górnictwie i przemyśle. Z uwagi na znaczenie gospodarcze Górnego Śląska, zarówno strona polska jak i niemiecka były bardzo aktywne. Represje niemieckie doprowadziły do wybuchu dwóch Powstań Śląskich. Po przegranym przez Polaków plebiscycie doszło do III Powstania Śląskiego, w wyniku którego znaczna część Górnego Śląska została włączona do odrodzonego państwa polskiego.
Podobnie jak poprzednia lekcja on-line, zajęcia przeprowadzone 22 marca cieszyły się dużym zainteresowaniem. Na kolejnym spotkaniu z cyklu Przez historię z „Niezwyciężonymi”, które będzie miało miejsce 5 kwietnia, przedstawione zostaną dwa tematy: „Generał Józef Haller” oraz „Idą bolszewicy”.
